Αμύγδαλα με ντομάτα
Με αφορμή το χθεσινό δημοσίευμα για το Κορφάρι των Αμυγδαλιών στη Νάξο, μία κρητικιά φίλη, μου θύμισε τον σημαντικό ρόλο των αμυγδάλων στη γαστρονομία της Κρήτης. Στα άγονα εδάφη της Κρήτης, τόσο παρόμοια με αυτά της Νάξου, ανθοφορούν και καρποφορούν αρκετές αμυγδαλιές, και οι κρητικοί τα αξιοποιούν κατ’ αρχήν ως συνοδευτικό στη ρακή τους.
«Κουκαλιστός ξινόχονδρος μ’ αμύγδαλα μ’ αρέσει
και το ρακάκι δίπλα μου να χει την πρώτη θέση.»
Θυμάμαι έντονα πριν από καμιά δεκαριά χρόνια, έναν ηλικιωμένο, να πουλάει σ’ ένα καφενείο στα Ζωνιανά, καθαρισμένα και μουσκεμένα αμύγδαλα, μέσα σε πλαστικά σακουλάκια, καλά κλεισμένα ώστε να διατηρούν την υγρασία τους. Ήταν αμύγδαλα για άμεση κατανάλωση, εντός του καφενείου.
Από τα πιο γνωστά είναι τα Μεραμπελλιώτικα αμύγδαλα, μεγάλα και δίκροκα με τη δική τους μαντινάδα.
“Ε πετραμυγδαλάκι μου από το Μεραμπέλλο κι ίντα ψεγάδι να σου βρω να πω πως δε σε θέλω.”
Η περιοχή του Μεραμπέλλου, στο Λασίθι, ήταν από την δεκαετία του 50 κατάφυτη από αμυγδαλεώνες και μαζί με τα χαρούπια ήταν από τις βασικές καλλιέργειες. Δυστυχώς η ελιά σταδιακά αντικατέστησε τις αμυγδαλιές και σήμερα μόνο σε κάποια χωριά, όπως στον Κρούστα και την Κριτσά υπάρχουν λίγες καλλιέργειες. Μάλιστα εκεί κοντά υπάρχει και ένας έρημος πια οικισμός με το όνομα Αμυγδάλοι.
Γράφω άλλη μία μαντινάδα με αμύγδαλα και σταματάω, γιατί αν αρχίσουμε ...
«Χωστά τα σπας τα μύγδαλα μα γω γροικώ τσι χτύπους
Ότι ‘καμες το μάθενα και ότι ‘λεγες τα γροίκου.»
Δίνω σήμερα μία συνταγή για μαγειρεμένα αμύγδαλα, την οποία είχα ακούσει πριν χρόνια σε μία μαγική γαστρονομική συνάντηση του Δήμου Αγίου Νικολάου το μακρινό 2008. Είναι μία συνταγή που ξεδιπλώνει με μοναδικό τρόπο τη λιτότητα και τη φιλοσοφία της κρητικής κουζίνας.
Υλικά
½ κιλό φρέσκα αμύγδαλα
2 μεγάλες ώριμες ντομάτες, περασμένες στον τρίφτη
2-3 φρέσκα κρεμμυδάκια
4 κουταλιές έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
θαλασσινό αλάτι
φρεσκοτριμένο πιπέρι
Οδηγίες
Σε μία κατσαρόλα ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο και σοτάρουμε ελαφρά τα φρέσκα κρεμμυδάκια για 2-3 λεπτά.
Προσθέτουμε τα αμύγδαλα, τα αλατίζουμε και τα αφήνουμε για λίγα λεπτά να μαραθούν.
Προσθέτουμε τη ντομάτα, ανακατεύουμε και αφήνουμε το φαγητό να βράσει σε χαμηλή φωτιά για τουλάχιστον 10 λεπτά.
Σβήνουμε τη φωτιά, ελέγχουμε το αλάτι, προσθέτουμε φρεσκοτριμμένο πιπέρι και σερβίρουμε.
Αν δεν διαθέτουμε φρέσκα αμύγδαλα, θα χρειαστεί να μουλιάσουμε τα αμύγδαλα σε κρύο νερό για τουλάχιστον 4 ώρες. Στη συνέχεια τα καθαρίζουμε προσεκτικά από το καφέ περίβλημά τους και τα μαγειρεύουμε. Αν κάνετε το ξεφλούδισμα με ζεστό νερό, αρκούν 15 λεπτά μούλιασμα. Συνήθως αποφεύγω το ζεστό νερό γιατί χάνεται η φρεσκάδα τους. Σ’ αυτή την περίπτωση όμως τα αμύγδαλα θα μαγειρευτούν οπότε δεν υπάρχει διαφορά.