Στη μνήμη του Μανώλη Γλέζου (1922 - 2020)
Πριν από λίγα χρόνια παραβρέθηκα στην Απείρανθο, το χωριό του Μανώλη Γλέζου, σε μία κηδεία, ενός ηλικιωμένου ανθρώπου. Μετά την ταφή, στον καφέ, ένα πρόσωπο, κοντινό στον εκλιπόντα, πέρασε μ’ ένα καλάθι, αυτό της φωτογραφίας, για να πούμε το θεός σχωρέστον. Γλύκαναν τα μάτια μας από τους καρπούς του τόπου, γλυκάθηκε το στόμα μας, γαληνέψαμε. Πριν λίγες μέρες, στις 30 Μαρτίου, έφυγε από τη ζωή ο Μανώλης Γλέζος. Και επειδή το μόνο που μπορούμε να κεραστούμε και να μοιραστούμε διαδικτυακά, σ’ αυτό εδώ το site, είναι οι λέξεις, σε μία ελάχιστη προσπάθεια να τιμήσω αυτό το σπουδαίο άνθρωπο μοιράζομαι μαζί σας πληροφορίες γι` αυτό το έθιμο. Θυμίζω ότι μία από τις μεγάλες αγάπες του Μανώλη Γλέζου ήταν η γεωλογία, τα πετρώματα, τα ορυκτά και γενικότερα το περιβάλλον. Είχε μία βαθιά γνώση των θεμάτων γεωλογίας, και είχε γράψει αρκετά βιβλία σε σχέση με το υπέδαφος και τα πετρώματα, με κορυφαίο τη Συνείδηση της Πετραίας Γης. Ζήτησα από την συντοπίτισσά του και γεωλόγο Μαριέττα Μαργαρίτη να μου δώσει πληροφορίες σχετικά με το έθιμο του καλαθιού και αυτή μου έστειλε ένα πληρέστατο, στακάτο, δωρικό κείμενο, το οποίο το παραθέτω αυτούσιο. “Στις κηδείες οι Απεραθίτισσες κάνουν το καλάθι και το κόσκινο. Δεν έχουν συγκεκριμένο όνομα. Λένε απλά το καλάθι και το κόσκινο της κηδείας. Το καλάθι είχε μέσα μια καράφα με κρασί, συνήθως 4 κρασοπότηρα, ψωμί, τυρί, σύκα και καρύδια. Αυτά ήταν περίπου για τέσσερα άτομα και αυστηρά για τους άντρες που τακτοποιούσαν το νεκρό στον τάφο. Το καλάθι αυτό ήταν σκεπασμένο με μια υφαντή πετσέτα, την οποία έστρωναν αντί τραπεζομάντηλο πάνω στον πάγκο της εκκλησίας (αριστερά στα κεριά) και έτρωγαν για να συγχωρέσουν το νεκρό, όταν γύριζαν από την ταφή. Το καλάθι αυτό ετοιμαζόταν στο σπίτι του νεκρού από την οικογένεια του ή από άτομα στενού οικογενειακού ή φιλικού κύκλου. Το κόσκινο, ήταν γύρω-γύρω ξύλο κυκλικό και για βάση είχε λεπτή λαμαρίνα τρύπια, οι τρύπες της οποίας ήταν άλλοτε μεγάλες κι άλλοτε μικρές, κάτι που εξαρτιόταν από τη χρήση που είχε. Συγκεκριμένα, μπορεί να κοσκίνιζε σιτάρι ή κριθάρι στα αλώνια ή άλλα όσπρια. Ως καταλαβαίνεις χρησιμοποιούσαν ένα σκεύος που είχαν οπωσδήποτε στο νοικοκυριό τους και για την κηδεία του έκαναν άλλη χρήση. Έβαζαν κι εδώ μέσα μια υφαντή πετσέτα και μετά το κομμένο σε μερίδες μικρές ψωμί και τυρί και πρόσθεταν σύκα και καρύδια. Σε περιόδους νηστείας προσέφεραν χαλβά αντί τυρί. Η ποσότητα εδώ ήταν τόση, όση για να φάνε όσοι αναμενόταν ότι θα παραβρεθούν. Και εννοείται ανάλογη πάντα της μπόρεσης (οικονομικής) της οικογένειας του νεκρού. Και το κόσκινο ετοιμαζόταν στο σπίτι του νεκρού και περίμενε τον κόσμο που γύριζε σπίτι μετά την κηδεία. Συνήθιζαν να λένε ότι έπρεπε να φαγωθούν όλα όσα υπήρχαν, τόσο στο καλάθι όσο και στο κόσκινο, για να συγχωρεθεί ο νεκρός από όσους περισσότερους ανθρώπους γινόταν. Αργότερα το κόσκινο αυτό αντικαταστάθηκε από την "κανέστρα" ή το "κάνεστρο" που ήταν ένα καλάθι με μεγάλη διάμετρο και χαμηλό. Η κανέστρα αυτή είχε κι άλλες χρήσεις, όπως για συλλογή λουλουδιών του επιταφίου ή εορταστικών στεφάνων στις ενοριακές εκκλησίες.”
Στο τέλος, η Μαριέττα έστειλε κι ένα κοτσάκι, που έγραψε η ίδια, και ξεδίπλωσε ένα ακόμη ταλέντο των Απεραθιτών.
Ένα ''σπουδαίο Άνθρωπο'' έχασε ο πλανήτης, ξεχωριστό το ήθος του, Νέστωρ Απεραθίτης. Καλάθι του ετοίμασαν φίλοι να τον τιμήσουν κι ως πιάνει του με κέρασμα λιτό να τον υμνήσουν... Ας είναι αιωνία η μνήμη του και ας ανατρέχουμε συχνά στα γραπτά του.
Comentarios